Mimo powszechnej rozpoznawalności programu 800 plus, wciąż pojawiają się pytania dotyczące wieku dziecka, uprawnionych osób oraz sytuacji szczególnych, takich jak nauka, opieka naprzemienna czy pobyt dziecka za granicą. W tym artykule zostaną wyjaśnione najważniejsze zasady dotyczące świadczenia 800 plus, w tym do jakiego wieku przysługuje, komu się należy oraz jak wygląda prawo do świadczenia w najczęściej spotykanych sytuacjach szczególnych.
Do jakiego wieku przysługuje 800 plus?
Świadczenie 800 plus przysługuje na każde dziecko do ukończenia przez niego 18. roku życia.
Kluczowe jest tutaj osiągnięcie pełnoletności, a nie fakt nauki czy status edukacyjny. Oznacza to, że:
▪ świadczenie wypłacane jest do dnia ukończenia przez dziecko 18 lat
▪ po osiągnięciu pełnoletności prawo do świadczenia automatycznie wygasa
▪ dalsza nauka w szkole średniej lub na studiach nie przedłuża prawa do 800 plus
Nie ma znaczenia, czy dziecko uczy się w trybie dziennym, zaocznym czy indywidualnym – po ukończeniu 18 lat świadczenie po prostu przestaje już przysługiwać?
Komu należy się 800 plus?
Świadczenie 800 plus przysługuje na każde dziecko, bez względu na:
▪ dochody rodziny,
▪ formę zatrudnienia rodziców,
▪ status zawodowy (praca, bezrobocie, działalność gospodarcza),
▪ liczbę dzieci w rodzinie.
Uprawnionymi do otrzymywania świadczenia są w szczególności:
▪ rodzice biologiczni dziecka,
▪ opiekunowie prawni (czyli osoby, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem)
▪ opiekunowie faktyczni (osoby sprawujące faktyczną opiekę i występujące o przysposobienie),
▪rodziny zastępcze.
Program ma charakter powszechny – nie obowiązuje w tym przypadku żadne kryterium dochodowe które należałoby spełnić.
Czy 800 plus przysługuje na druegi dziecko?
Tak. Od momentu wprowadzenia powszechnego charakteru programu świadczenie przysługuje:
- na pierwsze dziecko,
- na każde kolejne dziecko,
bez jakichkolwiek ograniczeń dochodowych.
800 plus a opieka naprzemienna
W przypadku opieki naprzemiennej, potwierdzonej prawomocnym orzeczeniem sądu, świadczenie 800 plus dzielone jest pomiędzy oboje rodziców. Oznacza to, że każdemu z rodziców przysługuje po 400 zł miesięcznie na to samo dziecko, proporcjonalnie do sprawowanej opieki.
Kluczowe znaczenie ma tutaj formalny charakter opieki naprzemiennej. Samo faktyczne dzielenie opieki nad dzieckiem, bez odpowiedniego orzeczenia sądu, nie stanowi podstawy do podziału świadczenia. W takiej sytuacji 800 plus wypłacane jest jednemu z rodziców – temu, który został wskazany we wniosku i który faktycznie sprawuje stałą opiekę nad dzieckiem.
W praktyce oznacza to, że aby świadczenie zostało podzielone, konieczne jest posiadanie aktualnego orzeczenia sądu rodzinnego potwierdzającego opiekę naprzemienną. W przeciwnym razie ZUS przyznaje świadczenie jednemu uprawnionemu opiekunowi.
Czy 800 plus przysługuje cudzoziemcom?
Tak, świadczenie 800 plus przysługuje cudzoziemcom ale pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Decydujące znaczenie ma w tej kwestii legalność pobytu oraz faktyczne zamieszkiwanie dziecka na terytorium Polski.
Prawo do świadczenia przysługuje cudzoziemcom, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
- dziecko zamieszkuje na terytorium Polski i jego centrum życia znajduje się w Polsce,
- pobyt dziecka oraz opiekuna jest legalny, zgodnie z obowiązującymi przepisami,
- prawo do świadczeń rodzinnych przysługuje w Polsce, a nie w innym państwie.
W praktyce świadczenie przysługuje m.in.:
Obywatele państw Unii Europejskiej
Prawo do świadczenia przysługuje po spełnieniu warunków pobytu i zamieszkania dziecka w Polsce.
Obywatele Ukrainy (szczególne przepisy)
Świadczenie przysługuje osobom objętym regulacjami dotyczącymi legalnego pobytu oraz pobytu dziecka w Polsce.
Karta pobytu i inne tytuły pobytowe
Uprawnienie dotyczy osób z dokumentami pobytowymi umożliwiającymi zamieszkanie i pracę na terytorium Polski.
W sytuacji, gdy na dziecko pobierane jest analogiczne świadczenie rodzinne w innym kraju, zastosowanie mają przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, które wykluczają jednoczesne pobieranie świadczeń w dwóch państwach.
800 plus a pobyt dziecka za granicą
Prawo do świadczenia 800 plus jest bezpośrednio związane z faktycznym miejscem zamieszkania dziecka oraz z tym, w którym państwie przysługuje prawo do świadczeń rodzinnych. W określonych sytuacjach pobyt dziecka za granicą powoduje utratę prawa do świadczenia w Polsce.
Świadczenie 800 plus nie przysługuje, jeżeli spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków (warunki te mają charakter rozłączny, a nie łączny):
▪ dziecko na stałe przebywa za granicą, a jego centrum życia znajduje się poza terytorium Polski,
▪ na dziecko pobierane jest analogiczne świadczenie rodzinne w innym kraju UE lub EOG.
W takich przypadkach zastosowanie mają przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, których celem jest zapobieganie pobieraniu świadczeń rodzinnych jednocześnie w więcej niż jednym państwie.
Należy podkreślić, że krótkotrwały wyjazd dziecka za granicę (np. wakacje, turnus rehabilitacyjny, czasowy pobyt u rodziny) nie jest traktowany jako stały pobyt i nie powoduje automatycznej utraty prawa do świadczenia. Kluczowe znaczenie ma ocena, gdzie znajduje się stałe miejsce zamieszkania i ośrodek życia dziecka.
Co w przypadku niezgłoszenia pobytu dziecka za granicą?
Fakt stałego pobytu dziecka za granicą lub pobierania świadczeń rodzinnych w innym państwie powinien zostać niezwłocznie zgłoszony do ZUS. Brak zgłoszenia takiej okoliczności może ewentualnie prowadzić do poważnych konsekwencji.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości:
▪ ZUS może uznać wypłacone świadczenie za nienależnie pobrane,
▪ beneficjent zostaje zobowiązany do zwrotu świadczenia wraz z odsetkami,
▪ możliwe jest wszczęcie postępowania wyjaśniającego, a w skrajnych przypadkach także postępowania administracyjnego.
Z tego względu każda zmiana mająca wpływ na prawo do 800 plus – w tym długotrwały pobyt dziecka za granicą lub uzyskanie prawa do świadczeń rodzinnych w innym kraju – powinna być zgłoszona bez zwłoki.
Jak i kiedy składa się wniosek o 800 plus?
Wnioski o świadczenie 800 plus składa się wyłącznie drogą elektroniczną, m.in. przez:
▪ platformę PUE ZUS,
▪ bankowość elektroniczną,
▪ portal Emp@tia.
Świadczenie 800 plus nie jest przyznawane bezterminowo, lecz na określony okres świadczeniowy. Każdy taki okres trwa od 1 czerwca danego roku do 31 maja roku następnego. Oznacza to, że nawet jeśli świadczenie było wypłacane w poprzednim roku, konieczne jest ponowne złożenie wniosku na kolejny okres.
Aby nie doszło do przerwy w wypłatach, wniosek należy złożyć z odpowiednim wyprzedzeniem, najlepiej w pierwszej połowie roku, przed rozpoczęciem nowego okresu świadczeniowego. Złożenie wniosku po tym terminie nie powoduje utraty prawa do świadczenia, jednak wypłaty mogą zostać uruchomione później, bez wyrównania za wcześniejsze miesiące.
W praktyce im wcześniej złożony wniosek, tym większa pewność zachowania ciągłości wypłat od czerwca.
Wnioski i najczęściej zadawane pytania
Świadczenie 800 plus jest powszechnym elementem systemu wsparcia rodzin, jednak jego przyznanie opiera się na jasno określonych zasadach. Kluczowe znaczenie ma wiek dziecka, status opiekuna oraz faktyczne miejsce zamieszkania dziecka. Prawo do świadczenia nie jest uzależnione od dochodu, ale od spełnienia warunków formalnych, które w wielu przypadkach wymagają regularnej weryfikacji.
Istotne jest również to, że 800 plus przyznawane jest na określony okres świadczeniowy i wymaga corocznego złożenia wniosku. Terminowe dopełnienie formalności pozwala zachować ciągłość wypłat i uniknąć opóźnień. W sytuacjach szczególnych, takich jak opieka naprzemienna, pobyt dziecka za granicą czy status cudzoziemca, zastosowanie mają dodatkowe regulacje, które mogą wpływać na prawo do świadczenia.
Ostatecznie 800 plus przysługuje tym osobom, które faktycznie sprawują opiekę nad dzieckiem i realizują obowiązek jego utrzymania na terytorium Polski.
Dodaj komentarz